Mendepani Cabaran Pandemik Covid-19 Di Malaysia: Aplikasi Konsep Murunah Dalam Fiqh Ibadah
Challenges In The Face Of Covid-19 Pandemics In Malaysia: Application On Murunah Concept In Worship Matters
Abstract
In the implementation of shariah, flexibility (murunah) is a part of the basic concepts of Tasawur Islam. During the pandemic of COVID-19, the Malaysian government has set up several measures to comply with the standard operating procedures (SOP), especially those related to the performance of worship matters. The implementation of SOP indirectly elucidates the application of the concept of murunah. Therefore, the author discusses in detail the implementation of SOP related to worship matters and relates it to the concept of murunah in Islam. This writing will indirectly give the impression that the concept of murunah is a basic element in determining the SOP as decided by the government. This writing is qualitative research using a library-based approach that analyzed the related book references on SOP guidelines that have been enforced by the Malaysian government. The results found that the Malaysian SOP guidelines related to worship matters have adhered to the concept of murunah even there is some enforcement beyond the norms of Muslim citizens in Malaysia.
Abstrak
Keanjalan (murunah) adalah sebahagian daripada konsep-konsep asas Tasawur Islam dalam perlaksanaan syariat. Dalam menghadapi pandemik COVID-19, pihak kerajaan Malaysia telah melaksanakan beberapa langkah pematuhan garis panduan operasi standard (SOP) terutamanya berkaitan perlaksanaan ibadah. SOP yang dilaksanakan secara tidak langsung menzahirkan pengaplikasian konsep murunah dengan lebih jelas. Oleh demikian, penulis membincangkan secara terperinci mengenai perlaksanaan SOP berkaitan ibadah dan mengaitkan SOP tersebut sesuai dengan konsep murunah dalam Islam. Penulisan ini secara tidak langsung akan memberi gambaran bahawa konsep murunah benar-benar dijadikan asas dalam penetapan SOP yang diputuskan oleh pihak kerajaan sekaligus memberi kefahaman yang jelas kepada masyarakat Islam di Malaysia. Penulisan berkonsep kualitatif ini juga menggunakan kaedah kajian kepustakaan berdasarkan garis panduan SOP yang telah dikuatkuasakan oleh kerajaan Malaysia beserta rujukan-rujukan buku yang berkaitan. Hasil kajian mendapati bahawa setiap garis panduan SOP berkaitan ibadah yang telah dilaksanakan oleh pihak kerajaan Malaysia adalah sesuai dengan penerapan konsep murunah meskipun terdapat beberapa perlaksanaan hukum di luar kerangka norma masyarakat Islam di Malaysia.
References
Al-Qur’an. 2013. Quran in Ms Word. Version 2.2.0.0
Abu Dawud. n.d. Sunan Abi Dawud. Sunnah.com.
Muslim. n.d. Sahih Muslim. Sunnah.com.
Al-Nawawiyy. n.d. al-Arbacin al-Nawawiyyah. Sunnah.com.
Al-Tirmidhiyy. n.d. Jamic al-Tirmidhiyy. Sunnah.com.
2. Buku dan Artikel
Abdul Karim bin Ali. 2007. Tajdid Fiqh Mazhab Syafi'i di Malaysia. Jurnal Fiqh: Universiti Of Malaya.
Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri Selangor). 2003. Seksyen 54. Qawl Muktamad Yang Hendaklah Diikuti. Negeri Selangor.
Al-Fayruzabadiyy. 2005. Qamus al-Muhit. Beirut: Mu’assasah al-Risalah.
Al-Hanitiyy. 2015. ¬al-Thabat wa al-Murunah fi al-Shari‘ah al-Islamiyyah Bayna al-Tajdid wa al-Infitah. Dirasat: Human and Social Sciences Journals: Universiti Of Jordan.
Ibn ‘Allan. 2011. Dalil al-Falihin. Beirut: Dar al-Fikr.
Ibn Khaldun. 2001. Tarikh Ibn Khaldun. Beirut: Dar al-Fikr.
Ibn Manzur. 1997. Lisan al-Arab. Beirut: Dar al-Sadir.
Muhammad Al-Nadwiyy. 2019. Macalim al-Wasatiyyah wa Muqawamatiha fi al-Islam. Majalah Kuliyyah al-Shari‘ah wa al-Qanun. Tanta: Universiti Al-Azhar.
Al-Khattabiyy. 2010. Macalim al-Sunan. Riyad: Maktabah al-Ma‘arif.
Al-Qaradawiyy. 2002. cAwamil al-Sa‘ah wa al-Murunah fi al-Shari‘ah al-Islamiyyah. Kuwait: Al-Majlis al-Wataniyy li al-Thaqafiyy wa al-Adab.
Al-Sharbiniyy. 1997. Mughniyy al-Muhtaj. Beirut: Dar al-Ma‘rifah.
Al-Zuhayliyy, Wahbah. 1985. Al-Fiqh al-Islamiyy Wa Adillatuh. Beirut: Dar al-Fikr.
3. Akhbar dan Internet
Dziyaul Afnan Abdul Rahman. 2020. Solat Jumaat Di Perlis Batal, Ganti Solat Zohor Di Rumah. Berita Harian Online.
Jabatan Mufti Negeri Selangor. 2011. Hukum Memakai Mask (Penutup Mulut Dan Hidung) Bagi Jemaah Haji Dalam Ihram Dan Umrah. Laman Web Rasmi Jabatan Mufti Negeri Selangor.
Jabatan Mufti Negeri Pulau Pinang. 2020. Kedudukan Saf Solat Jemaah Ketika Perintah Kawalan Pergerakan (Pkp COVID-19). Portal Rasmi Sistem eFatwa Negeri Pulau Pinang.
Jabatan Mufti Negeri Pahang. 2020. Hukum Menjarakkan Saf Solat Jemaah Semasa PKPB. Portal Rasmi Jabatan Mufti Negeri Pahang.
Kementerian Kesihatan Malaysia. 2020. Soalan Lazim Coronavirus (COVID-19). Infosihat. Bahagian Pendidikan Kesihatan.
Mohd Iskandar Ibrahim. 2020. COVID-19: Solat Jumaat Diganti Solat Zuhur. Berita Harian Online.
Muhammad Iskandar Ibrahim & Mohd Nasaruddin Parzi. 2020. COVID-19: 5 Masjid Laksana Solat Berjemaah, Ingkar PKP. Berita Harian Online.
Muhammad Zulsyamini Sufian Suri. 2020. Solat Berjemaah, Enam Didenda. My Metro.
n.a. 6 April 2020. Solat Jumaat: Umat Islam Dirayu Kekal Patuh Arahan PKP, Fatwa – Menteri. Bernama.
n.a. “Mucjam al-Lughah al-cArabiyyah al-Mucasirah”. Maajim.com. Link: < https://www.maajim.com/dictionary/%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A9 >. Diakses pada: 14 September 2020.
Pejabat Mufti Wilayah Persekutuan. Irsyad Al-Fatwa Siri Ke-480: Susunan Saf Solat Jenazah Semasa Berlakunya Wabak. Laman Web Rasmi Pejabat Mufti Wilayah Persekutuan. < https://www.muftiwp.gov.my/artikel/irsyad-fatwa/irsyad-fatwa-umum/4406-irsyad-al-fatwa-siri-ke-480-susunan-saf-solat-jenazah-semasa-berlakunya-wabak>. Diakses pada: 24 September 2020.
Al-Qaradawiyy. 2013. al-Jamcu baina al-Thabat wa al-Murunah fi Risalah al-Islam. Rabitah Ulama Suriyyin. Link: < https://islamsyria.com/site/show_articles/4551 >. Diakses pada: 20 September 2020.
Rafidah Mat Ruzki. 2020. COVID-19: Penangguhan Aktiviti Di Masjid, Surau Perlu Diteruskan. Berita Harian Online.
Zaini Nasohah. 2005. Undang-Undang Penguatkuasaan Fatwa di Malaysia. Researchgate.net.